การคำนวณภาษีไม่ได้มีแค่แบบเดียว! กฎหมายกำหนดให้เราต้องคำนวณทั้ง แบบขั้นบันได และ แบบเหมา ก่อนเลือกใช้ วิธีที่ทำให้เสียภาษีสูงกว่า
มารู้จักวิธีคิดทั้ง 2 แบบกัน และไม่ต้องกังวลนะ ระบบในการยื่นภาษีออนไลน์จะคิดคำนวณให้อัตโนมัติอยู่แล้ว
วิธีที่ 1 : การคิดภาษีแบบ ขั้นบันได
ใช้กับเงินได้ ทุกประเภท และคำนวณตาม “อัตราภาษีในแต่ละช่วง”
สูตรพื้นฐานที่ต้องรู้
• เงินได้สุทธิ = เงินได้ – ค่าใช้จ่าย – ค่าลดหย่อน
• ภาษีที่ต้องเสีย = เงินได้สุทธิแต่ละช่วง × อัตราภาษีของช่วงนั้น
ตัวอย่าง : มนุษย์เงินเดือนโสด รายได้ 40,000 บาท/เดือน และมีลงทุน PVD ของที่ทำงาน เดือนละ 4,000 บ.
ผู้มีเงินได้คนนี้
• โสด
• พ่อแม่มีรายได้ → ใช้ลดหย่อนพ่อแม่ไม่ได้
• เงินเดือน 40,000 บาท/เดือน
คำนวณรายได้และรายการหักลดหย่อน
• เงินได้ทั้งปี: 40,000 × 12 = 480,000 บ.
• รายได้ที่เป็นเงินเดือน เป็นรายได้ 40(1) ซึ่งหักค่าใช้จ่าย 50% แต่ ไม่เกิน 100,000 บ. → ได้ 100,000 บ.
• ลดหย่อนส่วนตัว: 60,000 บ.
• ลดหย่อน PVD: 4,000 × 12 = 48,000 บ.
• ลดหย่อนประกันสังคม: 9,000 บ.
คำนวณเงินได้สุทธิ
480,000 – 100,000 – 60,000 – 48,000 – 9,000
เงินได้สุทธิ = 263,000 บาท
คำนวณภาษีแบบขั้นบันได
ขั้นที่ 1
0 – 150,000 บาท → อัตราภาษี 0%
• เงินได้ที่เข้าเงื่อนไข: 150,000
• ภาษีที่ต้องเสีย: 0 บาท
ขั้นที่ 2
150,001 – 300,000 บาท → อัตราภาษี 5%
• ช่วงรายได้เราที่เข้าในขั้นนี้ = 263,000 – 150,000 = 113,000 บ.
• ภาษีที่ต้องเสีย = 113,000 × 5% = 5,650 บ.
รวมภาษีที่ต้องเสีย = 0 + 5,650 = 5,650 บาท
สรุป
• ถ้ามีรายได้เฉพาะเงินเดือน โบนัส บำนาญ (มาตรา 40(1)) → ใช้วิธีขั้นบันไดเท่านั้น
• แต่ถ้ามีรายได้ประเภท 40(2) – 40( 8 ) และรวมเกิน 1,000,000 บาท/ปี
ต้องลองคำนวณ วิธีที่ 2 เพิ่มเติม
• หากมีรายได้ประเภท 40(2) – 40( 8 ) แต่ ไม่ถึง 1,000,000 บาท/ปี → ไม่ต้องคิดวิธีที่ 2
วิธีที่ 2 : การคำนวณภาษีแบบ เหมาจ่าย 0.5%
ใช้เฉพาะกรณีที่มี รายได้อื่นที่ไม่ใช่เงินเดือน (ไม่ใช่ 40(1)) และภาษีที่คำนวณได้ ตั้งแต่ 5,000 บาทขึ้นไป
เงื่อนไขสำคัญ
• ต้องมี รายได้อื่น (40(2)–40( 8 )) ตั้งแต่ 1,000,000 บาทขึ้นไป เพราะ 1,000,000 × 0.5% = 5,000 บาท
พูดง่าย ๆ คือ “ล้านละ 5,000 บาท”
• และต้องเป็นกรณีที่ ภาษีแบบเหมา > ภาษีแบบขั้นบันได ถึงจะเลือกใช้ “แบบเหมา” ได้
วิธีคิดแบบเหมา
ง่ายมาก เพราะ ไม่ต้องหักค่าใช้จ่าย ไม่ต้องหักค่าลดหย่อนใด ๆ
ใช้สูตรเดียว: รายได้อื่นทั้งปี × 0.5%
แล้วเมื่อไหร่ภาษีแบบเหมาจะเสียมากกว่าแบบขั้นบันได?
โดยทั่วไป ภาษีขั้นบันไดมักจะเสียมากกว่า แบบเหมา
แต่แบบเหมาอาจเสียมากกว่าได้ในกรณี:
• มีรายได้อื่น (ที่ไม่ใช่เงินเดือน)
• สามารถหักค่าใช้จ่ายจริงได้เยอะ
• มีค่าลดหย่อนหลายรายการ
ทำให้เงินได้สุทธิที่จะมาเข้าตารางอัตราภาษีแบบขั้นบันไดลดลงมาก
เมื่อเป็นแบบนี้ ภาษีแบบเหมาอาจสูงกว่า และเงื่อนไขก็จะเข้าเกณฑ์ให้ใช้วิธีนี้ได้
สรุปวิธีเลือกใช้งาน
คิด ภาษีแบบขั้นบันไดก่อน
ถ้ามีรายได้อื่นที่ไม่ใช่เงินเดือน เกิน 1,000,000 บาท/ปี → ลองคำนวณแบบเหมาดู
ถ้าแบบเหมา เสียภาษีมากกว่า → ให้ใช้แบบเหมา
ถ้าแบบขั้นบันได เสียมากกว่า → ใช้แบบขั้นบันไดตามเดิม
ซึ่งไม่ต้องกังวลนะ ระบบในการยื่นภาษีออนไลน์จะคิดคำนวณให้อัตโนมัติอยู่แล้ว
หมายเหตุสำคัญ จากตัวอย่างก่อนหน้า ผู้มีรายได้ เฉพาะเงินเดือน (40(1)) ไม่ต้องคำนวณวิธีที่ 2 เลย
แล้วเราต้องกรอกตรงไหน?
ไม่ต้องกังวลเลย ระบบจะคำนวณให้เองอัตโนมัติ
เรามีหน้าที่กรอกเพียง:
• รายได้ของแต่ละประเภท
• ค่าใช้จ่าย (เหมา/จริง)
• ภาษีหัก ณ ที่จ่าย
• เลขประจำตัวผู้เสียภาษีของผู้จ่ายเงิน
• ค่าลดหย่อนต่าง ๆ
หลังจากกรอกครบ → ไปที่ “ตรวจสอบข้อมูล” → “การคำนวณภาษี” → “ดูวิธีคำนวณ”
ระบบจะโชว์ให้เลยว่าใช้วิธีไหน
ตัวอย่าง : แพทย์ตรวจเอกชน มีรายได้ 40(6)
รายได้ 40(6): 2,400,000 บาท
เลือกหักค่าใช้จ่ายแบบเหมา 60%
ค่าลดหย่อนส่วนตัว 60,000 บาท
ค่าลดหย่อน RMF 300,000 บาท
ระบบคำนวณออกมาเป็น “แบบขั้นบันได”
เงินได้สุทธิ = 2,400,000 – (60% × 2,400,000) – 60,000 – 300,000
= 600,000 บาท
นำ 600,000 ไปเข้าตารางภาษี → เสียภาษี 42,500 บาท
แต่ถ้าเป็นแบบเหมา จะเสียเพียง 12,000 บาท
→ ดังนั้นต้องใช้ แบบขั้นบันได เพราะเสียมากกว่า
ตัวอย่าง : แพทย์เจ้าของคลินิก (มีหักค่าใช้จ่ายตามจริง)
รายได้ 2,400,000 บาท
เลือกหักค่าใช้จ่ายตามจริง 1,800,000 บาท
ค่าลดหย่อนส่วนตัว 60,000 บาท
ค่าลดหย่อน RMF 300,000 บาท
.
ระบบเลือก “แบบเหมา”
เพราะรายได้ที่ไม่ใช่ 40(1) เกิน 1,000,000 บาท
และเมื่อคำนวณแล้ว แบบเหมาเสียภาษีมากกว่า
• แบบเหมา: 2,400,000 × 0.5% = 12,000 บาท
• แบบขั้นบันได:
เงินได้สุทธิ = 2,400,000 – 1,800,000 – 60,000 – 300,000 = 240,000 บาท
ภาษีขั้นบันได = 4,500 บาท
เนื่องจากแบบเหมาเสียมากกว่า → ต้องใช้แบบเหมา
สรุปง่าย ๆ
• กรอกรายได้ ค่าใช้จ่าย ภาษีหัก ณ ที่จ่าย และค่าลดหย่อนตามปกติ
• ระบบจะประมวลผลให้เองว่า คุณต้องใช้แบบไหน
• หลักการคือ: แบบไหนเสียมากกว่า → ต้องยื่นแบบนั้น
หมอยุ่งอยากมีเวลา 